Emoties accepteren – gemakkelijker gezegd dan gedaan
Het klinkt als een open deur: accepteer de emoties van je kind. En toch gebeurt het in de praktijk lang niet altijd. Als mens en als volwassene vinden we het soms erg moeilijk om intense emoties van onze kinderen (ook van volwassenen trouwens) te verdragen en ermee om te gaan.
Emoties herkennen en uit elkaar houden
Leren omgaan met emoties houdt meer in dan emoties onder controle houden. Een kind dat leert omgaan met emoties, moet allereerst leren de eigen emoties te herkennen en uit elkaar te houden. Wanneer kinderen leren hun emoties te herkennen en uit elkaar te houden, zien we dat ze ook steeds beter leren hun gevoelens op een juiste, gepaste manier te uiten. Wanneer een kind bijvoorbeeld begrijpt dat het verdriet is wat hij voelt omdat zijn ouders uit elkaar gaan, kan hij dit uiten in plaats van boos te worden op beide ouders.
Het herkennen van emoties bij anderen en hier op een goede manier op reageren is een ander belangrijk aspect bij het leren omgaan met emoties. Daarbij hoort ook het leren begrijpen dat een ander dingen anders kan ervaren en voelen.
Het zijn niet de emoties die voor problemen zorgen
Over het algemeen zijn het niet de emoties die voor problemen zorgen, maar het gedrag dat voortkomt uit deze emoties. Ouders zullen over het algemeen niet boos zijn over de emotie die hun kinderen ervaren (een kind mag verdrietig zijn omdat zijn ouders gaan scheiden), maar over het gedrag dat hij/zij laat zien om de emotie te uiten (het uitschelden van zijn ouders). Bij het aanpakken van ongewenst gedrag als gevolg van emoties, is het dan ook belangrijk een duidelijk onderscheid in te maken tussen emotie en gedrag. Een kind uit het voorbeeld kan zich enorm onbegrepen voelen wanneer hij het idee krijgt dat hij niet verdrietig mag zijn omdat zijn ouders gaan scheiden. Terwijl hij het veel beter zal begrijpen, wanneer zijn ouders aangeven te snappen dat hij boos werd en dat hij verdriet heeft, maar wel uitleggen dat hij hen niet mag uitschelden. Het is belangrijk dat je kind leert dat het gedrag dat voortkomt uit emoties soms afgekeurd wordt, maar dat de gevoelens er altijd mogen zijn.
Het wegpoetsen van emoties
Uit betrokkenheid zijn ouders soms geneigd om emoties ‘weg te poetsen’, kleiner te maken of steeds te vertellen dat het vast wel goedkomt. Maar daarmee verdwijnt de emotie van je kind niet. Je vergroot daarmee juist de kans dat je kind zich niet (helemaal) begrepen voelt.
Daarom een rijtje do’s en don’ts, voor als je je kind wilt laten merken dat zijn of haar emoties er mogen zijn:
NIET DOEN:
De emotie kleiner of groter maken
Soms valt het nu eenmaal niet mee. Je kind voelt niet altijd wat jij zou verwachten, willen of hem graag zou gunnen.
Je mening, analyse of oordeel geven over de emotie
Je hoeft er niets van te vinden: de emotie is er gewoon en mag er zijn. Geef je kind de ruimte om zijn emoties te mogen voelen.
WEL DOEN:
Ontvang de emotie
Voeg er niets aan toe en doe er niets aan af. Durf even stil te zijn en laat (non-) verbaal merken dat je met je kind begaan bent.
Toon begrip
Ben nieuwsgierig naar de emotie die je kind laat zien. Wat maakt hem op dit moment zo boos of verdrietig? Waar voelt hij zich precies schuldig over? Hoe vaak voelt hij zich zo? Welke emoties zijn er nog meer? Of hoe is het voor hem dat hij enerzijds heel veel van zijn ouders houdt en anderzijds boos en verdrietig is omdat ze gaan scheiden?
Toon betrokkenheid
Laat merken dat je met je kind meeleeft. Dat kan door het benoemen, maar ook door je stemgebruik en mimiek af te stemmen op de situatie. Een arm om je kind heen kan steun en warmte geven. Voor sommige kinderen of in sommige situaties kan een aanraking te beladen zijn. Dat is ook oké. Ben alert en accepteer de grenzen en behoeftes van je kind.
Praat over emoties, ook die van jou als ouder
Benoem ook je eigen emoties: 'Ik ben erg boos dat je dat gedaan hebt', 'Ik ben een beetje verdrietig vandaag omdat het niet goed gaat met opa' etc. Uit het benoemen van emoties volgt dan vanzelf het praten over emoties, een belangrijk punt bij het aanleren controle krijgen over emoties.
Benoem signalen die je waarneemt
Door de eerste signalen die je als ouder waarneemt ("Volgens mij zit je iets dwars") te benoemen, leert je kind deze signalen eerder zelf te herkennen. Dat maakt het makkelijker erover te praten en controle over je emoties te houden. Wanneer je kind eenmaal overspoelt is door emoties, is praten vaak moeilijk. Het gesprek kan dan beter uitgesteld worden tot een moment dat hij gekalmeerd is. Dan kan hij geholpen worden andere oplossingen te verzinnen om emoties te uiten en om te gaan met problemen waar hij tegen aanloopt. Als je je kind hier zelf over laat nadenken, hoef je vaak niet eens te benoemen wat er fout ging. Meestal weten kinderen best dat ze verkeerd gereageerd hebben, ze weten alleen niet hoe ze anders kunnen reageren.
HELP JE MIJ DIT ARTIKEL TE DELEN? DANK JE WEL!
