Het stuur loslaten
Op de vraag: “Wat zou je graag willen voor je kind?” antwoorden de meeste ouders in mijn praktijk: “Dat mijn zoon (of dochter) gelukkig is. Ouders willen hun kind het liefste gelukkig zien en behoeden voor tegenslagen. Maar één van de dingen die je leert tijdens het opvoeden, is dat je als ouder niet overal invloed op kunt uitoefenen.
In allerlei bochten wringen
Kinderen die problematisch drugs gebruiken en/of gedrag vertonen, veroorzaken vaak grote moeilijkheden en doen onverantwoorde dingen. Ouders wringen zich in allerlei bochten om het onverstandige gedrag een halt toe te roepen en doen er alles aan om het kind weer op het juiste pad te krijgen. Ze hebben het idee dat hun taak niet volbracht is en voelen de plicht om door te gaan met het zorgen voor het kind. Vaak zorgen schuldgevoelens ervoor dat ze tot het uiterste gedreven worden.
Onvoldoende verantwoordelijkheid
Omdat het kind onvoldoende verantwoordelijkheid neemt voor zijn gedrag, nemen ouders (meestal de moeder) de verantwoordelijkheid over. Om erger te voorkomen doen ze taken die het kind zelf behoort te doen. Ondanks alle trubbel die het kind veroorzaakt, houden ze natuurlijk ontzettend veel van hem of haar. Koste wat kost willen ze voorkomen dat de problemen erger worden. Ze moeten er niet aan denken dat hij van school wordt weggestuurd, zijn baan kwijt raakt, of erger nog, dakloos wordt en honger moet lijden. Ook zijn ze bang dat het kind gewelddadig wordt en gaat stelen.
Grenzen verleggen
Al gauw beheerst het kind en de zorg het leven van deze ouders. En als het niet goed gaat met het kind, gaat het ook niet goed met de ouders. Ze zijn geneigd om hun grenzen steeds meer te verleggen, en dat komt het kind goed uit. Het kind gaat steeds meer achteroverleunen en zich verschuilen achter de problemen. Het kind laat alle verantwoordelijkheid los en de ouders doen er nog een tandje bij. Dit wordt zorgverslaving genoemd.
Voorbeelden van zorgverslaving
- Moeder belt naar school/werk met de mededeling dat haar zoon ziek is, terwijl hij in werkelijkheid zijn drugs roes aan het uitslapen is. Moeder doet dit omdat ze bang is dat haar kind van school/werk verwijderd zal worden, of ontslagen zal worden.
- Vader betaalt de huur van het appartement van zijn zoon omdat hij bang is dat zijn zoon op straat komt te staan.
- Moeder gaat elke dag bij haar alleenwonende verslaafde dochter langs. Ze kan het niet over haar hart verkrijgen dat haar dochter wegkwijnt in haar eigen rommel en viezigheid. Ze zorgt dat de koelkast gevuld is, de was wordt gedaan en het huis is gepoetst.
- De ouders van een drugsverslaafde jongeman betalen de boetes van hun zoon, zodat hij geen problemen krijgt met justitie.
Hetzelfde mechanisme
Het sluipt erin, voordat je het weet draait het hele gezin alleen nog maar om de drugs- of gedragsproblemen van je kind. Het “redden” van je kind is een automatisch patroon geworden. Daar waar je kind moeilijkheden veroorzaakt, denk je als ouder voor een oplossing te moeten zorgen. Zoals bij je kind drugs of gamen zijn leven overheersen, zo wordt het leven van deze ouders overheerst door de zorg voor het kind. Beide zitten ze vast in hetzelfde soort mechanisme.
Verleen de juiste zorg
Hoeveel zorg ze ook verlenen, het kind zal niet stoppen met gebruiken. Bovendien schermen ze het kind af van de gevolgen van zijn gedrag, waardoor het niet aan den lijve ondervindt dat drugsgebruik nare consequenties heeft. Daardoor wordt het kind niet met de neus op de feiten gedrukt en voelt hij minder noodzaak om te stoppen met het gebruiken van drugs. Je zou kunnen stellen dat de zorg die geboden wordt, niet “de juiste zorg” is. De “juiste zorg” verlenen is immers de verantwoordelijkheid bij het kind laten, in plaats van het overnemen.
Laat het stuur los
De verantwoordelijkheid bij het kind laten betekent niet het kind aan zijn lot overlaten. Maar blijven ouders de rijinstructeur die achter het stuur blijft zitten, dan ontnemen ze het kind de kans om zelf te leren rijden. Het is niet hun taak om de verantwoordelijkheid van het kind over te nemen. Het is hun taak om het kind de mogelijkheid te bieden zichzelf te ontdekken en ontwikkelen. Dit doen ze door het kind verantwoordelijk te maken voor zijn eigen doen en laten. Ook een kind met een problematisch drugsgebruik of een verslaving is in staat om voor zichzelf te zorgen. Doen ouders dat niet dan zal het kind de grenzen steeds verder verleggen, waardoor een normaal leven voor het gezin niet meer mogelijk is.
Voorbeelden van gepaste zorg
- Kom je te laat op school/werk door een kater? Leg het je mentor/baas zelf maar uit.
- Heb je geen geld om je huur te betalen? Ik betaal het niet, daar mag je zelf voor gaan werken. Wel wil ik je raad geven hoe je je financiën op orde kunt krijgen.
- Je bent zelf verantwoordelijk voor het schoonhouden van je huis. Ik kom niet elke week de stal uitmesten. Wel ben ik bereid je te leren wil hoe je je kleren strijkt en hoe je een huishouden kunt organiseren.
- Heb je geen geld om je schulden (boetes) te betalen? Ik betaal die schulden niet, want ik heb ze niet veroorzaakt. Wel wil ik met je kijken hoe je een afbetalingsplan zou kunnen opstellen.
Ongevraagd advies
Vaak raadt de omgeving aan: “Laat het hem zelf uitzoeken” of “zet hem toch het huis uit.” Dit soort adviezen werken over het algemeen niet. Deze werken pas als de ouder daar zelf aan toe is. Het vraagt nogal wat van ouders om het kind uit huis te zetten en te zeggen “zoek het zelf maar uit.” Voor ouders is het de kunst om los te laten dat ze alles kunnen voorkomen en moeten oplossen. Deze verandering is een proces waar je langzaam doorheen moet. Heb je hier hulp bij nodig dan raad ik je aan om te starten met de online training “Snel meer rust in je gezinsleven zonder conflicten met je verslaafde kind.”
