Slachtoffer van de verslaving van mijn kind
Meer en meer ben ik gaan beseffen dat ik voorheen heel goed was in het slachtoffer zijn. Voor de nare dingen die me overkwamen, zoals de verslaving van mijn zoon, zocht ik de schuld bij anderen: mijn zoon, mijn eigen opvoeding, de slechte begeleiding op school, hulpverleners waar ik geen vertrouwen in had, noem het maar op.
Mijn zoon is de veroorzaker van alle problemen
Het kwam in die tijd niet in me op dat ik zelf misschien ook een aandeel had in deze heftige problematiek. Een hulpverlener die aan me vroeg wat ik zou kunnen doen om de situatie met mijn zoon te verbeteren zag een hoogst verontwaardigde moeder voor zich: “ik, moet ik iets veranderen? Ik doe toch niks verkeerd! Ik werk hard en doe alles om hem weer op het goede pad te krijgen. Mijn zoon moet veranderen. Hij is de veroorzaker van alle problemen. Als hij stopt met het gebruiken van drugs zijn alle problemen opgelost.”
Ik droeg geen verantwoordelijkheid
Nu ik erop terugkijk heb ik het te doen met mijn zoon. Hij stond er helemaal alleen voor in die tijd. Natuurlijk had (en heb) ik de beste intenties met mijn kind, maar als ik heel eerlijk ben droeg ik weinig verantwoordelijkheid voor zijn en mijn eigen leven. En dat terwijl hij pas 15 jaar was. In die tijd bleef ik hangen in een gevoel van zelfmedelijden: “kijk wat mij overkomt.”
Onttrekken aan verantwoordelijkheid
Inmiddels ben ik me ervan bewust dat ik graag de slachtofferrol aannam om me te onttrekken aan mijn verantwoordelijkheden en aandacht te krijgen voor mijn problemen. Ik was continu op zoek naar erkenning voor mijn leed. Maar het hielp ons niet verder. Sterker nog: met het slachtofferschap werden de problemen binnen ons gezin instant gehouden. Gelukkig heb ik dit weten om te draaien en heb ik hier niet of nauwelijks last meer van.
Slachtofferrol is destructief
In het begin zal het slachtofferschap je veel aandacht opleveren. Mensen hebben het met je te doen, ze proberen je te helpen, zorgen voor je. Maar na een tijdje zal je merken dat mensen je steeds meer beginnen te mijden; je afhankelijke opstelling is verre van aangenaam. En met de mensen die wel aan je zijde blijven wordt je band ook niet beter. Er ontstaat een vreemd soort dynamiek tussen jou en de vrienden die de ‘hulpverlener’ gaan uithangen. Als reactie hierop ga je je nóg afhankelijker opstellen, kruip je nog meer in je slachtofferrol, wat het probleem uiteindelijk alleen maar vergroot. Je komt in een neerwaartse spiraal terecht.
Verslaving
Naarmate iemand langer structureel de slachtofferrol aanneemt, wordt het lastiger om zich hiervan los te maken. Het ‘slachtofferschap’ wordt een deel van de identiteit. Het lijkt op een verslaving. Het slachtofferschap voedt de behoefte voor aandacht. Er is steeds meer nodig om nog bevredigd te worden. Zodra het probleem is opgelost en het slachtoffer geen slachtoffer meer is, vervalt daarbij de behorende aandacht. Terwijl het slachtoffer juist verlangt naar iemand die echt ziet hoe moeilijk zij het heeft. Daarom komt ze al snel op de proppen met een nieuw probleem waarvoor weer aandacht van de omgeving nodig is.
Onbewuste patronen
Het lastige is dat dit vaak onbewust gebeurt. Mensen die zich chronisch in de slachtofferrol manoeuvreren hebben dat zelf vaak niet door. Ze willen zelf ook geen problemen en anderen niet belasten, maar het lukt ze niet om te ontsnappen uit dit destructieve patroon. Bovendien voelt het veilig in de slachtofferrol, het is wat ze gewend zijn.
Ontstaan
Het ontstaan is voor iedereen anders. Vaak is het een patroon dat er al van jongs af aan inzit. Het kan zijn dat diegene vroeger vaak slachtoffer is geweest (van pesterijen, vernedering, mishandeling, misbruik, verlies van dierbaren, verwaarlozing etc) en daardoor erg gehecht is geraakt aan de slachtofferrol. Ook de opvoeding kan een rol spelen. Als ouders het kind vaak negeren en pas aandacht geven als het zich als slachtoffer voordoet, dan is de kans groot dat het kind deze rol zal aannemen.
Oplossing
Stel dat je jezelf herkent in de slachtofferrol. Dan ben je al een heel eind in het proces (Herkennen en erkennen dat ik mijn identiteit ontleende aan het slachtofferschap zijn is voor mij één van de moeilijkste stappen geweest). De eerste stappen zijn namelijk herkenning en erkenning van je probleem. Het is belangrijk om eerlijk te zijn tegenover jezelf. Je hoeft helemaal niet over jezelf te oordelen, maar wel oprecht naar jezelf en je situatie kijken. Zodat je langzaam kan gaan inzien dat je geen willoos slachtoffer bent, maar dat je zelf invloed hebt op de situatie.
Veranderen kost tijd
Neem hierin kleine stapjes, want veranderen kost nou eenmaal tijd. Het is belangrijk dat je écht bereid bent om te veranderen. En daar zal je een aantal dingen voor moeten opgeven. Alle voordelen van het slachtofferschap, die jou op dit moment een veilig gevoel geven, zal je bereid moeten zijn om achter je te laten. Hierdoor zal je identiteit ook veranderen, en dat is niet niks. Verwacht geen snelle resultaten. Het chronisch aannemen van een slachtofferrol is een structureel probleem wat tijd kost om vanaf te komen, heb dus geduld.
Focus je op het loslaten
Probeer jezelf een spiegel voor te houden. Waarom vertel ik dit? Wat wil ik hiermee bereiken? Wat wil ik dat de ander voor me doet? Wat heb ik nu werkelijk nodig? Geef je slachtofferrol niet te veel aandacht maar focus je op het loslaten van je oude patroon en kies ervoor om je blik te richten op wat allemaal mogelijk is om hieruit te stappen. In de online training “snel meer rust in je gezinsleven zonder conflicten met je verslaafde kind” leer je hoe je dit kunt doen.
Ik wil geen slachtoffer meer zijn
Help je mij dit artikel te delen? Dank je wel!
