Straffen en belonen
De deur klapte dicht. Rennend naar buiten schreeuwde mijn zoon dat ik dood kon vallen. Ontredderd bleef ik achter…
Puinhoop
Ik keek de kamer rond. De macaroni zat vastgeplakt aan het plafond, mijn zoon was woedend de kamer uitgerend en ik bleef verward achter met de puinhoop. Niet alleen mijn huiskamer was een puinhoop. Eigenlijk was mijn hele leven een puinhoop. Er leek geen redden meer aan. De energie om de strijd met mijn verslaafde zoon aan te gaan was volledig opgebrand, maar ik weigerde op te geven.
Hangplek
Mijn zoon vertrok naar buiten, naar zijn hangplek om vrienden te ontmoeten. Ik wilde niet dat hij ’s avonds zo laat nog buiten hing, maar daar had hij maling aan. Hij ging zijn eigen gang en negeerde mijn verzoeken om thuis te blijven volledig. Onder invloed van speed hoorde ik hem midden in de nacht met een hoop herrie thuis komen.
Strenge regels
In de hoop mijn zoon weer op de rit te krijgen, ging ik de strijd met hem aan. Strenge regels moesten ervoor zorgen dat hij weer ging luisteren. ‘Ik ben ook veel te soft’, was het verwijt dat ik mezelf maakte. ‘De eerst volgende keer dat hij mijn verzoek om niet naar buiten te gaan negeert, blijft hij een maand binnen. Dat zal hem leren.’ Niets was minder waar. De situatie met mijn zoon werd alleen maar erger.
Belonen
Wanhopig zocht ik hulp. Er kwam een gezinscoach in huis. Hij vertelde me dat straffen niet effectief was: ‘Met stroop vang je meer vliegen dan met azijn. Als jij wilt dat je zoon iets verandert of voor je doet, gaat dat het best als je hem beloont met aandacht, liefde of een andere beloning. Hoe vaker en krachtiger jij je zoon beloont voor goed gedrag, hoe groter de kans is dat hij dat gedrag herhaalt.’
Gouden tip
In het begin vond ik het ontzettend moeilijk. Ik probeerde het gedrag van mijn zoon te veranderen middels confronteren, ruzie maken, weglopen en boos worden. Nu moest ik het roer volledig omgooien. Dat viel nog niet mee. Toch ben ik het gewenste gedrag van mijn zoon gaan aanmoedigen. Het bleek een gouden tip. Het gedrag van mijn zoon veranderde waardoor onze relatie verbeterde.
De woorden en situaties die als beloning dienden, bleken oneindig. Alles waar mijn zoon zich goed of blij van ging voelen zag hij als een beloning. Mijn beloningen varieerden van een glimlach tot zijn lievelingsmaaltijd en van samen iets ondernemen tot simpelweg een complimentje.
Gedragsverandering
Het lastige van het belonen van mijn zoon was in eerste instantie om erachter te komen wat hij als een beloning zou ervaren. Dit was vooral moeilijk omdat mijn zoon door het gebruik van speed totaal veranderd was. Hij leek geen plezier meer te beleven aan de dingen waar hij vroeger als kind wél plezier in had. Toch zat dat plezier ergens diep verstopt. Ik heb een lijstje gemaakt met dingen die hij vroeger leuk vond en dit ingezet als vorm van beloning. Het hielp.
Voor het realiseren van blijvende gedragsveranderingen is straffen doorgaans lang niet zo effectief als belonen. Gebruik je glimlach, je woorden en je daden om ervoor te zorgen dat de beloningen aantrekkelijk worden voor je kind. Maak een lijstje met dingen die hij leuk vindt en zet dit in, maar vergeet niet: een glimlach kan soms net zoveel waard zijn.
