Verslaving gaat vaak gepaard met psychische klachten
Kinderen met een verslaving hebben vaak tegelijkertijd te kampen met een psychische aandoening. Dit noemen we een dubbele diagnose. Zo kan het zijn dat een psychische aandoening of stoornis het aantrekkelijk maakt om middelen te gaan gebruiken. En het gebruik van verslavende middelen kan weer leiden tot een toename van de symptomen van de psychische aandoening. Zo kunnen beide elkaar versterken en eraan bijdragen dat de psychische aandoening of de verslaving erger wordt.
Verslaving en psychische aandoeningen
Verslaving kan ook psychische stoornissen veroorzaken. Maar andersom kunnen sommige persoonlijkheidstrekken je verslaving (ongezond) in stand houden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan impulsiviteit of grenzenloosheid (alles of niets). Langdurig gebruik van middelen kan de ontwikkeling van je identiteit en persoonlijkheidstrekken schadelijk beïnvloeden. Sommige drugs zorgen voor verwardheid en psychoses. Daarnaast kan het zo zijn dat een psychische stoornis ervoor zorgt dat je gevoeliger wordt voor verslaving. Jongeren kunnen bijvoorbeeld verdrietig zijn, eenzaam zijn of vanwege schaamte voor een depressie toevlucht nemen in alcohol of drugs. Hierdoor voelt je kind zich tijdelijk sterker, maar dit gebruik leidt vaak tot een verergering van de eenzaamheid of het verdriet.
Dubbele diagnoses die vaak voorkomen
Een dubbele diagnose bemoeilijkt vaak de behandeling. Dubbele diagnoses die vaak voorkomen in combinatie met verslaving zijn: AD(H)D, angststoornis, PTSS, stemmingsstoornis en dwang- en/of obsessieve stoornissen.
ADHD/ADD
ADHD/ADD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ook wel aandachtstekortstoornis genoemd. Kinderen met ADHD vinden het lastig om de aandacht bij één ding tegelijk te houden. Ze zijn snel afgeleid en hebben een gebrek aan concentratie. Kinderen met AD(H)D kunnen verslavende middelen gebruiken om rustig te worden. Het wordt dan gebruikt als zelfmedicatie.
Angststoornissen
Jongeren met een angststoornis zijn zo angstig of bezorgd dat zij niet normaal kunnen functioneren. Zij durven bijvoorbeeld niet de straat op of zonder middelen een gesprek te voeren. Voorbeelden van het gebruik van verslavende middelen kunnen zijn: medicatie (angstremmers of antidepressiva) of cannabis.
PTSS
Een posttraumatische stress-stoornis, PTSS kan ontstaan door een ernstige traumatische gebeurtenis die moeilijk of helemaal niet verwerkt kan worden. Verslavingsproblematiek in combinatie met PTSS komt vaak voor. Jongeren met PTSS gaan vaak middelen gebruiken om de traumatische gebeurtenis te onderdrukken.
Stemmingsstoornis
Een stemmingsstoornis is een verzamelnaam voor allerlei problemen die er kunnen spelen in je gevoelsleven waarbij de gemoedsstemming of emotie verstoord is, of niet past bij de situatie waarin je verkeert. Kenmerken zijn een bedrukte gemoedstemming: depressief. Of een verhoogde stemming. Je bent heel enthousiast en loopt jezelf dan voorbij: dit noem je manisch of hypomaan. En dan is er nog een stemming die tussen manisch en depressief inzit: bipolair, beter bekend als manisch-depressief. Hierbij schommelt je stemming steeds tussen heel enthousiast en volstrekt terneergeslagen. Mensen met stemmingsstoornissen kunnen bijvoorbeeld middelen gebruiken om gevoelens van somberheid niet te ervaren. Andere vormen van zelfmedicatie zijn overmatig gamen of gokken. Alcoholmisbruik leidt vaak tot gevoelens van somberheid, vervlakking en eenzaamheid.
Dwangstoornis en/of obsessief compulsieve persoonlijkheidstrekken
Dwangstoornis en/of obsessief compulsieve persoonlijkheidstrekken wordt gekenmerkt door perfectionisme. Persoonlijke relaties verlopen moeizaam, omdat ze te hoge eisen stellen aan vrienden, partners en kinderen. Ze krijgen taken niet afgewerkt omdat het nooit goed genoeg is en omdat ze niet willen delegeren vanwege de angst dat deze taken niet correct worden uitgevoerd. Door de hoge druk die mensen met deze stoornis zichzelf opleggen, kunnen zij vluchten in verslavende middelen.
Behandeling van dubbele diagnose problematiek
De meeste jongeren bij wie een dubbele diagnose wordt gesteld, hebben problemen op alle levensgebieden: School, werk, financiën, sociale contacten en familie. Het is vaak moeilijk de cirkel te doorbreken. Voor een succesvolle behandeling is het nodig om zowel de psychische problemen als de verslaving aan te pakken. De verslaving alleen behandelen heeft vaak geen tot weinig resultaat op lange termijn.
Heb je vragen over deze blog? Of wil je meer uitleg nodig over dubbele diagnoses? Mail dan naar esther@mijnkindisverslaafd.nl
